उद्यमशिलताप्रति युवाको आकर्षण बढ्दो | सय जना स्टार्टअप सहभागि मेलामा पाँच हजारभन्दा धेरैले गरे अवलोकन
काठमाडौं । भारतमा ईन्जिनियरिङ अध्ययन सकेर नेपाल फर्केका संगम सिंह अनलाईन सपिङ कम्पनी खोल्न चाहन्थे । तर बजार अध्ययन गर्दै जाँदा अनलाईनमा सामान बेच्ने कम्पनीहरुको एउटा साझा समस्या थाहा पाए । ग्राहकले अनलाईनमा अर्डर गरेको सामान उनिहरुको दैलोमा पुर्याउने र सामानको पैसा भुक्तानी लिने (क्यास अन डेलिभरी) सेवाको असहजता । त्यसपछि उनले ई–कमर्स कम्पनी खोल्ने योजना त्यागेर बजारमा अगाडी नै उपस्थिति जनाइसकेका कम्पनीहरु लाई उक्तक्यास–अन–डेलिभरी सेवा प्रदान गर्ने कम्पनी ‘नेप–एक्सप्रेस’को स्थापना गरे ।
सन्तोष पाण्डे र उनका साथीले विदेशमा रहेका नेपालीले पठाएका उपहारहरू तिनका साथी र परिवारलाई पठाइदिने व्यवसाय शुरु गर्ने योजना बनाए । तर व्यवसाय शुरु गर्नु अगाडि यसका विभिन्न पक्षबारे पढ्दै जाँदा थाहा पाए कि संसारमा ‘सरप्राइज उद्योग’ को क्षेत्र पनि एकदम ठूलो भइसकेको रहेछ । यसको दायरा अझ फराकिलो हुँदै रहेछ । अनि उनिहरुले शुरुमा सोचेभन्दा भिन्न कम्पनी ‘अफरिङ् ह्याप्पिनेस’ खोल्न पुगे ।
दिपेश खेतान र उनका साथीहरु मिलेर भर्खरै एउटा ’एड्माना’ नामक डिजिटल एडभर्टाइजिङ कम्पनी खोलेका छन् । जसले डिजिटल विज्ञापनदाता र प्रकाशकलाई जोड्ने काम गर्छ । यसमा विज्ञापनदाताले उक्त विज्ञापनबाट आएको परिणाम (व्यापार) अनुसार मात्रै पैसा भुक्तानी गर्न मिल्ने सुविधा छ ।
आर्सलन अख्तर लेख्नमा सौखिन थिए । साथै छालाका सामान (ब्याग, बिन ब्याग, ल्याप टेबल आदि) बनाउने व्यवसाय गर्ने सोच आयो । त्यसपछि उनले उक्त सामान उत्पादन गर्ने र ति सामानहरुमा विभिन्न सन्देशहरु लेख्ने कम्पनी ‘टुडेज टेलिग्राम’ शुरु गरे । अहिले बजारमा उनले उत्पादन गरेका ति सामानहरु एकदमै रुचाइएको छ ।
नेप–एक्सप्रेस, अफरिङ् ह्याप्पिनेस, एड्माना र टुडेज टेलिग्रामलगायतका १०० भन्दा बढी नवउद्यमहरुले पौष २१ गते शनिबार ग्यालेक्सी पब्लिक स्कुलको परिसरमा आफुले उत्पादन गरेका सामान र प्रदानगर्ने सेवाहरुको प्रदर्शनी गरे । ʽजीबीजीबीजफेस्टʼ नाम दिइएको उक्त प्रदर्शनी आयोजना गरेको थियो काठमाडौंका प्रविधी व्यबसायीहरुको समुह गुगल बिजनेस ग्रुपले । जसमा मुख्य सहकार्य थियो ‘खल्ती डिजिटल वालेट’को ।
के भन्छन् पदर्शनीमा सहभागि भएकाहरु ?
भारतमा सीए अध्ययन सकेर भर्खरै मात्र नेपाल फर्केकी वर्षा दुलाल पनि उक्त प्रदर्शनी अवलोकन गर्ने क्रममा भेटिइन् । नेपाली युवाहरुले के–कस्ता स्टार्टअप गर्दै छन् र आफ्ना उत्पादन तथा सेवामार्फत समाजका के कस्ता समस्या समाधान गर्दै छन् भन्ने उनलाई जिज्ञासा थियो । सहभागि नवउद्यमीका स्टलहरु घुमिसकेपछि र उनीहरुका उत्पादन अवलोकन गरिसके पछि उनी नेपाली युवाउद्यमीको काम देखेर उत्साहित थिइन् ।
काठमाडौंको एउटा कलेजमा ११ कक्षामा अध्ययनगर्दै गरेका राहुल यादव पनि उत्साहका साथ मेला अवलोकन गर्दै थिए । उनले स्टार्टअपहरुका स्टल घुम्नुका साथै उक्त मेलाको अवसरमा आयोजित विभिन्न प्रविधी विशेषज्ञहरुले प्रस्तुत गर्ने कार्यशाला कक्षामा उपस्थित भएर ‘गुगल’का बिभिन्न प्रविधी र टुलहरु पनि सिक्ने मौका पाएको बताए । उनले आफ्नो पनि निकट भविष्यमा स्टार्टअप कम्पनी खोल्ने सोच रहेको र उक्त मेला एकदमै उपलब्धिमूलक रहेको बताए ।
वर्षा र राहुल जस्ता पाँच हजारभन्दा बढी स्टार्टअपहरुमा रुची भएका युवाहरुले उक्त मेला अवलोकन गर्नुका साथै स्टार्टअप संस्थापकहरु सँग प्रत्यक्ष अन्तरकृया गरेका थिए ।
बिजफेस्टको अवसरमा देखिएको उक्त दृश्यले नेपाली युवाहरुमा स्टार्टअप प्रतिको रुची कति रहेछ र आँफैले नवउद्यम खोल्न कति इच्छुक रहेछन् भन्ने दर्शाउँछ ।
सबै प्रकारका स्टार्टअपहरु एकै ठाँउमा
उक्त मेलाले नेपालमा स्थापना भएका सबै प्रकारका स्टार्टअपहरुलाई एउटै ठाउँमा ल्याउने जमर्को गरेको थियो । मोबाईल गेम बनाउने कम्पनीहरु, एनिमेसन, डिजिटल मार्केटिङ, अनलाईन सपिङ, अनलाईन शिक्षा प्रदान गर्ने, अनलाईन स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्ने, नेपाली ब्रान्डका लुगा उत्पादन गर्ने देखि आधुनिक कृषिमा संलग्न कम्पनीहरु उक्त मेलामा सहभागि थिए । मेलाले विद्यार्थी र भविष्यमा आफ्नै स्टार्टअप गर्ने सोच बनाएका युवाहरु लाई स्टार्टअप शुरु गरिसकेकाहरु सँग अन्तरकृया गर्ने र उनिहरुबाट सिक्ने अवसर प्रदान गरेको थियो ।
उल्लेखनिय संख्यामा स्टार्टअपहरु तथा स्टार्टअप गर्न इच्छुक युवाको उपस्थिति देखेर उत्साहित मेलाका संयोजक तथा गुगल बिजनेस ग्रुप काठमाडौंका प्रबन्धक अमित अग्रवालले भने, ʽनेपालमा स्टार्टअप गर्ने ट्रेन्ड भर्खरै मात्र शुरु भएको छ । समाजमा विद्यमान विभिन्न चुनौती मै अवसर देखेर तिनै समस्या समाधान गर्न स्थापना भएका स्टार्टअपहरु यत्रतत्र देख्न सक्छौँ । यद्यपि, धेरै जनालाई स्टार्टअप भनेको के हो र के–कस्ता स्टार्टअप कम्पनीहरु नेपाली बजारमा आएका छन् र तिनीहरुले के–के काम गर्छन भन्ने थाहा छैन । अनि, स्टार्टअपहरु सँग महँगो प्रदर्शनी हलमा गएर आफ्ना सेवाको प्रचार गर्ने क्षमता र स्रोत साधन पनि हुँदैन । त्यसैले गुगल बिजनेस ग्रुपले नेपाली स्टार्टअपका यिनै समस्याहरुको मध्यनजर गरी सबैलाई एकै ठाउँमा ल्याउने, निःशुल्क प्रदर्शनी गर्ने र उनीहरुका संभावित ग्राहकसँग जोडिने अवसर प्रदान गर्ने हेतुले खल्ती डिजिटल वालेटको मुख्य संयोजनमा यो प्रदर्शनी आयोजना गरेको हो ।ʼ
कार्यक्रममा विशेषज्ञहरूले गुगलका विभिन्न नयाँ नयाँ प्रविधी सम्बन्धी प्रस्तुति पनि दिएका थिए । जुन स्टार्टअपहरुको व्यापार प्रर्वद्घन र विस्तार गर्न एकदमै महत्वपूर्ण हुनेछ ।
प्रदर्शनीमा ‘गुगल माई बिजनेस’ लक्षित एउटा विशेष स्टल पनि रहेको थियो । सहभागि स्टार्टअपहरूले उक्त स्टल मार्फत आफूलाई गुगलको व्यापार निर्देशिका (गुगल बिजनेस डाइरेक्टरी) मा सूचीबद्ध गरेका थिए । उक्त निर्देशिकामा सूचीकृत भए पश्चात ग्राहकहरूले व्यवसाय र त्यसका विवरणहरू पत्तालगाउन सक्नेछन् । यसका साथै उक्त व्यवसायहरू गुगल सर्च रिजल्ट पेजको पहिलो पृष्ठमा देखापर्ने सम्भावना बढ्नेछ ।
मेलामा आयोजित यस्ता विभिन्न कार्यक्रमहरुले नेपाली स्टार्टअपहरूको प्रवद्र्घन र विकासमा टेवा पुगेको आयोजकको विश्वास छ । गुगल बिजनेस ग्रुपले नेपालमा यस प्रकारको कार्यक्रम अब वार्षिक रुपमा आयोजना गर्ने बताएको छ ।
