नेपाल वेयरहाउजिङ्ग कम्पनीद्वारा बोलकबोल मार्फत नयाँ धानको कारोबार

काठमाडौं । नेपाल वेयरहाउजिङ्ग कम्पनी लिमिटेडले पर्सा र सुनसरी जिल्लामा नयाँ धानको खरिदबिक्रीका लागि बोलकबोल (Auction) प्रक्रिया सुरु गरेको छ । कम्पनीका अनुसार यो वस्तुको पारदर्शी मूल्य आविष्कार गर्ने वैज्ञानिक पद्धति हो र बोलकबोलको माध्यमबाट कारोबार गर्दा खरिदकर्ता र बिक्रीकर्ता दुबैलाई फाइदा हुनेछ ।

कम्पनीले विशेष गरी, किसानहरूले आफ्नो अन्नको प्रतिस्पर्धात्मक मूल्य प्राप्त गरुन् भन्ने उद्देश्यले बोलकबोलको सुविधा उपलब्ध गराएको कम्पनीका महाप्रबन्धक नरेन्द्र प्रसाद भट्टले बताएका छन् ।

“हाल राईस मिलहरूले सिधै किसान कहाँ गएर वा कृषि सहकारी तथा अन्न सङ्कन गर्ने व्यापारी मार्फत् खरिद गरी रहेका छन् । यसरी छरिएर रहेका किसानहरू र खरिदकर्ताहरूले एकातिर सही मूल्य पाई रहेका छैनन् भने अर्को तिर यो दुवै पक्षहरूकोलागि झन्झटिलो छ ।” यसलाई व्यवस्थित गरी छरिएर रहेका किसानहरू र खरिदकर्ताहरूलाई एकै स्थानमा ल्याई बोलकबोल प्रक्रिया सुरु गरेको भट्टले बताएका छन् ।

कम्पनीले पहिले पनि बोलकबोल प्रक्रिया साङ्केतिक रुपामा सुरु गरेको भएता पनि यो नयाँ पद्धती भएको र किसानहरू छरिएर रहेकाले किसानहरूलाई राम्रो सँग बुझाउन समय लाग्ने भएकोले अपेक्षित सफलता हासिल गर्न सकेको थिएन । सुरुमा कठिन भएता पनि विश्वभर प्रचलित वैज्ञानिक पद्धति बोलकबोल नै भएकोले समय सँगै यसले राम्रो स्थान लिने भएको ले अब नेपालमा उत्पादन हुने सबै प्रमुख अन्नबालीहरूको बोलकबोलको सुविधा प्रदान गर्ने योजना रहेको उनले बताए ।

कम्पनीले साइलो (Silo) प्रविधिमा गहुँ, मकै र भटमासको आधुनिक खाद्यान्न भण्डारण गर्दै आइरहेको छ । साइलो भण्डारण प्रविधि नेपालमा नयाँ भएकोले सुरुमा बुझाउन धेरै कठिन भएको थियो । सबैको अन्न खुला रूपमा एउटै साइलोमा भण्डारण हुने भएकोले धरैले भण्डारण गर्न मानेका थिएनन् र भण्डारण गर्नेहरूले समेत कस्तो हुने रहेछ भनेर परिक्षणको लागि थोरै मात्रामा मात्र राखेका थिए । सात आठ महिना भण्डारण गरेको अन्नको गुणस्तरमा कुनै कमी नआएको देखेर अहिले अग्रिम बुकिङ गर्न समेत भण्डारणकर्ता तयार भएका छन् । त्यसैगरी, फिड फ्यक्टरीहरूले समेत साइलोको मकै भने पछि २५-५० पैसा प्रति केजी बढी दिन समेत तयार भइरहेका छन् । त्यसैले, कम्पनीले अब आउने सिजनमा भण्डारण क्षमता भन्दा बढी माग आउने विश्वास गरेको छ । यसरी नै बिस्तारै बोलकबोलले पनि बजार लिने कुरामा कम्पनी विश्वस्त रहेकोको कुरा समेत उनले बताएका छन् ।

सबै भन्दा पहिले किसान, कृषि सहकारी तथा अन्न सङ्कलन गर्ने व्यापारीले नेपाल वेयरहाउजिङ्ग कम्पनीको अक्सन प्याल्याटफममा धान लिएर आउँछन् । अक्सनका लागि आएका धानका गाडी वा ट्याक्टरहरूलाई पहिले आएकोलाई पहिलो प्राथमिकता दिने गरी राखिन्छ र धानको गुणस्तर जाँच गरिन्छ । सरकारले तोकेको समर्थन मूल्य, धानको गुणस्तर र बजारमा चलन चल्ती मूल्यलाई आधार बनाई बिक्रीकर्तालाई स्वीकार्य बोलकबोलको लागि आधार मूल्यमा तय गरिन्छ । आधार मूल्य वा सो भन्दा माथिको मूल्यमा किन्न इच्छुक धान खरिदकर्ताहरूले आफ्नो बोली लगाउन सक्छन् । सबै भन्दा बढी धानको मूल्यको बोली लगाउने खरिदकर्ताले उक्त गाडी वा ट्याक्टरको धान खरिद गर्न पाउँदछ। बोलकबोल मार्फत खरिद भए पश्चात् उक्त गाडी वा ट्याक्टरको काटापर्ची (तौलको रसिद) र विल तयार गरिन्छ ।

यो सबै भइसके पछि खरिदबिक्री भइसकेको धानको हस्तान्तरण गरी खरिदकर्ताको आवश्यकता बमोजिम भण्डारण गर्ने वा खरिदकर्ताले भनेको स्थानमा गाडी वा ट्याक्टर पठाउने काम गरिन्छ । त्यसैगरी, निर्धारित व्यवस्था बमोजिम विक्रीकर्तालाई धानको रकम भुक्तानी गरिन्छ । नेपाल वेयरहाउजिङ्ग कम्पनीले अक्सन प्लाटफर्ममा धान ल्याउने देखी धानको डेलिभरी तथा विक्रीकर्तालाई रकम भुक्तानी भएसम्मको प्रक्रियालाई सहजीकरण गर्ने कार्य गरिरहेको जानकारी दिएकाे छ ।

बोलकबोलको माध्यमबाट कारोबारले के फाइदा हुन्छ ?

बाेलकबाेलकाे माध्यमबाट काराेबारमा पारदर्शी प्रणालीले स्वच्छ र विश्वासिलो प्रक्रिया सुनिश्चित गर्ने कम्पनीले बताएकाे छ । यसका साथै, प्रतिस्पर्धात्मक प्रक्रियाबाट वस्तुको सही मूल्य निर्धारण हुने भएकाले किसानहरूले आफ्नो उत्पादनको उचित मूल्य प्राप्त गर्न सक्ने कम्पनीकाे दावी छ । 

त्यस्तै, यस प्रणालीले बस्तुको बजारीकरणमा सहयोग गर्ने, दुवै पक्षलाई सहज बनाउने कम्पनीले जनाएकाे छ। यसले कृषि क्षेत्रको समग्र पक्षमा सकारात्मक प्रभाव पर्ने भएकोले समग्र कृषि क्षेत्रको विकासमा सहयोग पुर्‍याउने कम्पनीकाे विश्वास छ ।