‘सेयर धितो कर्जाको प्रोडक्ट पेपर नै राष्ट्र बैंकले बनाउने होइन’
काठमाडौं । स्टक ब्रोकर एसोसिएसन अफ नेपालका अध्यक्ष धर्मराज सापकोटाले मार्जिन ट्रेडिङका लागि नियमावलीमा नै व्यवस्था हुनुपर्ने बताएका छन् ।
नेपाल आर्थिक पत्रकार संघ (नाफिज) ले शुक्रबार आयोजना गरेको ‘आर्थिक मन्दीमा पूँजीबजार : सम्भावना र चुनौती’ विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रममा उनले बजारको विकास र विस्तारका लागि अक्सन मार्केट र सेटलमेन्ट ग्यारेन्टी फण्ड ल्याएर बजारमा स्थायित्व कायम गर्नुपर्ने बताए ।
उनले मार्जिङ ट्रेडिङका लागि ऐनमै व्यवस्था गर्नुपर्ने र ऐनमा नभए नियमावलीमै व्यवस्था भएपनि त्यसको सेटलमेन्टमा सहज हुने उनले बताए । उनले हाइड्रोपावर लगायत वास्तविक क्षेत्रका कम्पनीमा लकिङ अवधि सकिएपनि सप्लाई चाप बढ्ने बताए ।
यस्तो बेलामा लकिङ नसकिंदाको भन्दा मूल्य ओरालो लाग्यो भने आम लगानीकर्ताले मूल्य कम छ भनेर सेयर किन्ने र सप्लाइमा चाप आाउँदा फस्ने जोखिम रहेको उनले बताए । नेप्सेमा नै सूचीकृत कम्पनीको लकिङ डाटा उपलब्ध हुनुपर्ने अध्यक्ष सापकोटाले बताए ।
उनले मनिटरी मार्केटको ट्रेजरी बिल लगायका औजारहरु पनि धितोपत्र बजारमा नभएको बताए । केही ऋणपत्रहरु भएपनि यसमा पनि आकर्षण नदेखिएको उनले बताए ।
धितोपत्र ब्रोकर एसोसिएसनका महासचिव कृष्ण गिरीले कमिसन घटाउँदा ब्रोकरको सस्टेनमा समस्या हुने बताए । कमिसन घटाउँदा नयाँ आएका ब्रोरकको कम्तीमा पनि ८/१० वर्ष सस्टेन हुनेगरी गर्नुपर्ने उनको तर्क छ । अहिलेको कमिसनमा दैनिक औसत ५/६ अर्बको कारोबार हुँदा मात्रै ब्रोकरहरु ८/१० प्रतिशतको प्रतिफलमा जाने उनको तर्क छ ।
उनले इन्डेक्स फण्ड सर्टसेल जस्ता औजार बजारमा चाहिने बताए । सर्टसेल नभएपनि इन्ट्रा डे ट्रेडिङ जस्ता औजार ल्याउनुपर्ने बताए । यस्तै ब्रोकर लगानी होल्ड हुने अवस्था हुने भन्दै थप सुविधा दिएर ब्रोकरको पूँजी परिचालन गर्नुपर्ने उनले बताए ।
नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका कार्यकारी सदस्य समेत रहेका सेयर लगानीकर्ता अम्बिकाप्रसाद पौडेलले सेयर बजार कति घट्यो र प्रभावित भयो भनेर हेर्नका लागि बढ्दाको सूचक र बजार पूँजीकरण मात्रै पयाप्त नहुने बताए । त्यसका लागि उक्त अवधिमा नेप्सेमा सूचीकरण भएको थप धितोपत्रको आधार मूल्य पनि हेर्नुपर्ने बताए ।
उनले सार्वजनिक निष्कासन गर्ने कम्पनी १० कित्ते नीतिले गर्दा आईपीओ भर्ने २७ लाख आवेदक देखेर बुक बिल्डिङ छोडेर प्रिमियममा आएको बताए । उनले घाटामा रहेको र नेटवर्थ नै ऋणात्मक हुने अवस्थामा रहेको कम्पनीलाई पनि हकप्रदको स्वीकृति दिएको विषयमा बोर्डको ध्यानकर्षण समेत गराए ।
पौडेलले संस्थागत लगानीकर्तालाइ शून्य बनाएर व्यक्तिगत लगानीकर्तालाई प्रोत्साहन गर्ने बजार भएको बताए । मार्जिन प्रकृतिको सेयर धितो कर्जामा १२ करोडको सीमा पर्याप्त रहेको तर सेयर बजारमा नै लगानी गर्ने उद्देश्यले आएको कम्पनीमा पनि १२ करोडको सीमा गलत भएको उनले बताए । ‘राष्ट्र बैंकले नै सेयर बजारमा लगानी गर्ने प्रोडक्ट पेपर बनाउने र सूक्ष्म व्यवस्थापन गर्ने कुरा गलत छ,’ उनले भने ।
लगानीकर्ता पौडेलले सेयर बजार घट्नै हुँदै भन्ने ‘मास साइकोलोजी’ गलत छ । त्यसमा पूँजी बजारका आधारभूत ज्ञान नै छैन भन्दा हुने उनले बताए । उनले पूँजीबजार घट्ने र बढ्ने प्रकृया प्राकृतिक हुनुपर्ने बताए । नीतिगत अस्थिरताले बजार प्रभावित हुँने कुरामा आफ्नो असहमति रहेको उनले बताए ।
